Pytania o sprawiedliwość

W trzecim rozdziale Karty Powinności Człowieka zapisaliśmy wezwanie do odkrywania prawdy w rzetelnym dialogu. Wierzymy, że szczera wymiana myśli, intelektualny wysiłek poznania i zrozumienia innego człowieka oraz dobra wola działania w imię odkrytych wartości mogą pomóc w przezwyciężaniu kryzysów społecznego sumienia.

Prawda jako kategoria filozoficzna, moralna czy teologiczna jest oczywiście ogromnym obszarem znaczeniowym, którego nie jest w stanie objąć żaden kongres. Samo zdefiniowanie prawdy było w dziejach filozofii wielką debatą największych myślicieli ludzkości. Od początku obecny był też nurt wątpiących w możliwość nazwania prawdy. Poczynając od greckich sceptyków, a kończąc na współczesnych postmodernistach, próbowano wykazać zbędność debaty o prawdzie albo nawet jej szkodliwość. Bliżej nam jednak do tego stylu myślenia, w którym prawdę uznawano za „naturalne domostwo” człowieka. Greckie słowo aletheia, użyte na określenie prawdy, oznacza właściwie „uwolnienie się od zapomnienia”. W rozumieniu starożytnych Greków prawda zyskiwała moc wyzwalającą.

Takie jest przesłanie tegorocznego Areopagu. Chcemy poprzez dialog wyzwalać się od ciężaru nieprawdy, zafałszowania przeszłości. Bez tego nie można bowiem utrzymać poczucia sprawiedliwości. Dlatego do stołu debaty w Dworze Artusa zaprosiliśmy historyków, prawników, filozofów i obserwatorów współczesności. Pytamy ich o prawdę historii. Czy jest ona zbędnym balastem, czy może wyzwalającą szansą? Chcemy też zatrzymać się nad teraźniejszością, nad kondycją prawdy w naszym życiu publicznym. Dalecy od doraźnej polityki pragniemy postawić problemy etyczne. Czy prawdy trzeba bronić? Jeśli tak, to przed kim? Jak egzekwować prawdę od ludzi decydujących o losach całych społeczeństw? Czy demokracja jest dobrym środowiskiem pielęgnowania prawdy?

W tym roku włączyliśmy do naszej debaty również dzieci. Mamy nadzieję, że ich czyste widzenie świata przetłumaczone na język twórczości plastycznej zaowocuje nie tylko piękną książką o prawdzie, ale również ich wyraźnymi pytaniami, które nam dorosłym przestały już dźwięczeć w uszach. Wszyscy powinniśmy uświadomić sobie fakt, że wierność prawdzie kosztuje, niekiedy nawet bardzo drogo, ale jest jedną z fundamentalnych powinności człowieka.

ks. Krzysztof Niedałtowski
duszpasterz środowisk twórczych