Nasz Etos

Słowo etos w najnowszych dziejach Polski przeszło swoistą ewolucję. Z wysokich rejestrów papieskiego nauczania i dorobku wolnościowego zrywu zostało zepchnięte do poziomu zdewaluowanego sloganu, a nawet ironicznej przymiotnikowej inwektywy. Co się stało z nami jako społeczeństwem? Jak daleko odeszliśmy od źródła demokracji i odpowiedzialności? Przecież słownikowe znaczenie tego starożytnego greckiego określenia stylu życia publicznego i zbioru wartości moralnych akceptowanych powszechnie nie uległo zmianie! Czyżby wspólne do niedawna ideały obywatelskie zostały na tyle osłabione przez doraźną pogoń za sukcesem i walkę wszystkich ze wszystkimi, że dziś wstydzimy się mówić o etyce i odwoływać do fundamentalnych zobowiązań moralnych?

Siedem lat temu proklamowaliśmy w Gdańsku Kartę Powinności Człowieka. Od niej zaczęła się historia Forum Dialogu - Gdański Areopag. Jej rozdziały stanowiły kanwę publicznych debat o rzeczach podstawowych dla jakości życia w naszej ojczyźnie. Dziś po wyczerpaniu wszystkich tematów Karty chcemy podsumować dorobek wspólnego wysiłku intelektualnego i zbilansować kapitał stworzony wokół Areopagu przez ludzi dobrej woli. Wierzymy, że warto było spierać się o rozumienie dobra wspólnego, o pojęcie sprawiedliwości czy też definiować granice odpowiedzialności za słowo. Zrodziła się z tego swoista wspólnota wartości podzielanych przez kilka tysięcy obywateli Pomorza i wielu ludzi podejmujących posługę myślenia w całym kraju. To jest kapitał, którego nie chcemy zmarnować.

Świadomie używamy słowa etos, gdyż bez niego nie można budować wolnego i odpowiedzialnego życia żadnej wspólnoty ludzkiej. Razem z ludźmi zaangażowanymi od lat w tworzenie polskiego kodu wspólnych wartości spróbujemy najpierw postawić diagnozę. Spojrzeć w najnowszą przeszłość i zbilansować stan wzajemnego zaufania. Potem - czas na prognozę. W jaką stronę zmierzamy jako naród i społeczeństwo? Gdzie leżą zagrożenia dla naszej wierności wobec tego, co zawsze stanowiło fundament tożsamości? Jak będzie wyglądała Europa, a w niej Polska za kilkadziesiąt lat? Rozmowa o przyszłości to dialog z ludźmi młodymi. Hasła zaczerpnięte z przemówień mężów stanu, a nawet poradników ekonomicznych, stanowią punkt wyjścia do intelektualnego sporu młodych o kształt kraju, w którym będą chcieli żyć lub go opuszczą.

Język filmu często potrafi dobitnie wyrazić to, co umyka w zwykłym dialogu. Stąd obecność wśród nas Jerzego Stuhra i prezentacja jego najnowszego dzieła „Korowód”, jak zwykle pełnego etycznych znaków zapytania. Po sukcesie „Przepisów na bycie razem” postanowiliśmy przygotować kolejne wydawnictwo. „Kalendarz tradycji i powiedzonek rodzinnych 2008” napisany przez areopagitów na przyszły rok, wplata w daty świąteczne i powszednie to, co cenne dla nas samych jako źródło naszego etosu.

ks. Krzysztof Niedałtowski
duszpasterz środowisk twórczych